Ik en velen met mij mogen in onze handjes klappen met het zorgstelsel in Nederland. Sinds ik in 2018 thuis kwam te zitten, omdat werken niet meer ging met mijn ogen, kreeg ik financiële ondersteuning. De eerste twee jaar vanuit mijn werkgever en daarna van het UWV. Een stelsel dat voorkomt dat je zonder geld komt te zitten door een situatie waar je zelf niet voor gekozen hebt en ook niets aan kan doen. Ik ben dan ook erg blij en dankbaar dat er een dergelijk systeem is. Toch leveren sommige regels me de nodige frustratie en irritatie op, want door de regeltjes word ik nu, nadat ik slechts 1,5 jaar bezig ben met mijn eigen bedrijf, bijna gedwongen om alweer te stoppen.
Voor ik mijn frustratie met jullie deel, wil ik vooropstellen dat ik ontzettend goed begeleid word door het UWV. Mijn contactpersoon en vele van haar collega’s doen hun uiterste best om zaken zo goed mogelijk op te lossen. Zij lopen echter tegen dezelfde regels aan die ook zij soms erg krom vinden. Dit is dus absoluut geen aanklacht richting hen.
Een klein stukje voorgeschiedenis. In 2018 kwam ik in de ziektewet terecht en in 2020 werd ik volledig afgekeurd (IVA), dit omdat mijn toenmalige werk in de zorg niet meer ging, maar er ook geen vergelijkbaar vervangend werk te vinden was. Wanneer je een IVA-uitkering krijgt, krijg je 75% van je laatstverdiende loon. Behalve de 25% die je qua ‘loon’ misloopt, bouw je in de uitkering geen pensioen op. Op jaarbasis ben ik er netto ruim €7000,- op achteruit gegaan. Nogmaals, ik ben ontzettend dankbaar dat er een uitkeringsstelsel is, maar feit blijft wel dat je buiten je schuld om ook financieel flink inlevert. Ik red me prima, maar ik ga niet ontkennen dat ik naast mijn gezondheidszorgen me ook wel eens zorgen maken om mijn financiële toekomst.
In 2022 kwam ik op het punt dat ik weer iets wilde gaan doen. Het thuiszitten en het nutteloze gevoel was ik moe. Ik denk (en hoop) dat iedereen er een goed gevoel van krijgt als ie van waarde is, al kreeg ik in de tijd dat ik werd afgekeurd ook geregeld de opmerking: ‘’Wel chill dat je nooit meer hoeft te werken…’’. ‘Uhh, ja, echt superchill inderdaad…’’, niet echt eigenlijk. Ik had in 2022 toen al enkele gastlessen gegeven en ik wilde onderzoeken of het mogelijk was om dit uit te breiden. Samen met mijn arbeidsdeskundigen van Koninklijke Visio en van het UWV werd bekeken wat er mogelijk was. Toevallig liep er net een pilot bij het UWV dat het mogelijk maakte om een traject te starten waarin ik werd begeleid door Solvid Ondernemen. Doel van het traject was om te kijken of het haalbaar is om een eigen bedrijf op te starten, en zo ja, dit ook daadwerkelijk te doen met ondersteuning van Solvid.
Enkele weken geleden kreeg ik verschillende tegenstrijdige verhalen te horen over het behouden van je uitkering met een eigen bedrijf. Toevallig belde net die week mijn arbeidsdeskundige van het UWV om te informeren hoe het ging. Ik heb meteen mijn vraag hierover bij haar gedropt en enkele dagen later kwam er een voor mij zwaar teleurstellend antwoord. Mijn eerste reactie was dan ook meteen ‘ik moet stoppen’. Nog maar zo kort bezig, maar de regels dwingen me ertoe. De regels zijn op dit moment als volgt: als je als zelfstandige één jaar meer dan 20% van je laatstverdiende loon (bij je voormalig werkgever) verdient, wordt je uitkering beëindigd. Het geluk wil dat er bij het UWV keuringsartsen te kort zijn waardoor ik tot en met 2027 sowieso niet word herkeurd, maar de regel is natuurlijk behoorlijk heftig. 20% is immers echt heel weinig. Daarbij komt dat je nadat je uitkering beëindigd is, je nog maar vijf jaar terug kunt vallen op je uitkering. Dus het kan zijn dat je na één jaar geen uitkering meer hebt en dat je dan rond moet zien te komen van het geld dat je met je eigen bedrijf verdient. En dat is in de beginjaren allesbehalve een stabiel inkomen. Daarbij kun je je bedrijf dan ook maar maximaal vijf jaar aanhouden, want na die vijf jaar kun je niet meer terugvallen op je uitkering. Het zou dus oliedom zijn als je doorgaat met je bedrijf met het risico dat het een aantal jaar later toch niet meer gaat en je tot aan je AOW-leeftijd geen inkomen meer hebt. Ik zit nog in de opbouwfase van mijn bedrijf en het is iedere week weer zoeken wat wel en niet kan, ik ben immers niet voor niets eigenlijk afgekeurd. Ik wil heel graag iets proberen om toch mijn eigen geld te verdienen en ik weet dat ik op dit moment lezingen kan geven. Ik heb natuurlijk geen idee hoe de situatie over tien jaar is met mijn ogen, oren en zwaar energie te kort, dus die vijf-jaar-terug-val-regeling is helemaal ruk.
Stel het lukt me om over een aantal jaar dusdanig te verdienen met mijn eigen bedrijf dat ik de uitkering (tijdelijk) niet meer nodig heb, dan hoeft het UWV mij die tijd niets te betalen. Iedere maand en jaar dat ik mijn eigen geld verdien (en belasting betaal) is voor het UWV dus mooi meegenomen. Eerlijk is eerlijk, het is niet dat bij mij maandelijks de zilvervloot komt binnengevaren, mijn uitkering komt overeen met één druppel water in alle wereldzeeën bij elkaar, maar toch, het gaat om het principe dat ze me niet hoeven te betalen. Daarbij loopt het UWV dus 0,0 risico. Op dit moment moeten ze me toch al levenslang betalen. Voor mij is het risico veel te groot om te riskeren dat ik straks zonder inkomen zit. Daarnaast snap ik ook niet dat het UWV een (waarschijnlijk duur) traject inzet op mij te begeleiden met het opzetten van mijn bedrijf, als ik vervolgens mezelf in de vingers snijd als ik doorga. De regels zijn voor de medewerkers van het UWV al niet te volgen, laat staan voor een ‘normale’ burger.
De meeste ondernemers hebben een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AO), maar een AO afsluiten gaat niet als je al arbeidsongeschikt bent. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor mij: er zijn vele mensen die graag nog wel iets kunnen en willen, maar voor wie het niet duidelijk is hoe lang dat nog zal gaan. Ook zij worden door de regels gedwongen om dan maar niets te doen.
Zoals gezegd strijdt mijn arbeidsdeskundige van het UWV samen met mij voor een oplossing, want stoppen is geen optie. Ook zij loopt tegen muren aan. Een collega van haar vertelde ons ‘ga er maar vanuit dat het uiteindelijk wel goedkomt’, maar ik heb inmiddels ook geleerd dat je nergens vanuit mag gaan als het niet op papier staat. Niemand durft echter beloftes op papier te zetten.
Hoe nu verder? Via via weet ik inmiddels dat er toch een kleine kans is op een arbeidsongeschiktheidsverzekering, wel tegen een megapremie, maar er is in ieder geval een beetje hoop. Duidelijk is in ieder geval dat ik niet ga stoppen!
Wordt ongetwijfeld vervolgd…
